Rozpoczęła się jesień, a wraz z nią zwiększone ryzyko infekcji. Jak zwiększyć odporność oraz jak radzić sobie w okresie przeziębienia?
To pytanie w najbliższym czasie będzie się stawało coraz bardziej aktualne. Na rynku jest dostępnych wiele preparatów na przeziębienie. Tylko które z nich są odpowiednie dla kobiet w ciąży? Zanim przejdziemy do tego co na przeziębienie w ciąży, warto zastanowić się nad istotą układu odpornościowego.
Czym jest i jak działa układ odpornościowy?
Układ immunologiczny ma za zadanie chronić organizm przed czynnikami zewnętrznymi. Dzieje się to dzięki tzw. komórkom pamięci immunologicznej, które mają zdolność wychwytywania i przechowywania informacji o wszystkich wirusach i chorobach, z którymi stykamy się w ciągu życia. Prawidłowa czynność mechanizmów odpornościowych zależy od uwarunkowań genetycznych, wieku, kondycji zdrowotnej, stresu oraz diety.
Przeziębienie i jego wpływ na dziecko
Jaki jest wpływ przeziębienia na płód i powikłania? Delikatne symptomy przeziębienia zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla zdrowia dziecka w łonie matki. Jedynie wysoka gorączka, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, może nieść ze sobą poważne konsekwencje dla rozwijającego się płodu. Istnieje ryzyko, że gorączka może mieć działanie teratogenne, co oznacza możliwość wywołania wad wrodzonych, przedwczesnego zakończenia ciąży lub nawet śmierci płodu w macicy.
Oprócz wysokiej temperatury na początku ciąży, groźne mogą być również wirusy. Mogą one przenikać przez barierę łożyskową, szczególnie w późniejszej fazie ciąży. Jednak największe niebezpieczeństwo dla płodu stanowi ona na wczesnym etapie ciąży, gdyż może ona prowadzić do wad rozwojowych lub śmierci płodu.
Infekcje w późniejszym okresie ciąży zwykle nie są aż tak groźne i mogą wywoływać jedynie tymczasowe zmiany, takie jak niewielkie zwiększenie objętości płynu owodniowego, lekkie powiększenie wątroby płodu lub obrzęk łożyska. Szacuje się, że ryzyko przeniesienia wirusa na płód w drodze transmisji wertykalnej (przez łożysko) dotyczy mniejszej niż 10% ciężarnych. Komplikacje spowodowane infekcjami wirusowymi u noworodków pojawiają się tylko sporadycznie.
Czynniki warunkujące prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego w ciąży
Przede wszystkim należy dbać o różnorodność spożywanych posiłków. W okresie ciąży zapotrzebowanie na energię wzrasta jedynie o 300 kcal na dobę, natomiast na witaminy i składniki mineralne nawet 2-krotnie. Dodatkowo codzienna dieta kobiety ciężarnej powinna zawierać ok. 600-700g owoców oraz warzyw. Warzywa i owoce są bogatym źródłem antyoksydantów, karotenoidów, flawonoidów, kwasu foliowego, składników mineralnych i błonnika.
Podkreśla się również konieczność przyjmowania w posiłkach witamin A, E, D,
a także składników mineralnych, tj. selenu, cynku, żelaza niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Biorąc pod uwagę porę roku, należy przemyśleć suplementację witaminy D3, której przyswajanie w okresie jesienno-zimowym jest znikome. Dobowe zapotrzebowanie na witaminę D w okresie ciąży wynosi 10 ug.
Oprócz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach warto zaprzyjaźnić się z witaminą C, która oprócz roli w układzie odpornościowym, wszystkim dobrze znanej, ma istotny wpływ w przyswajaniu żelaza.
Inne czynniki pozwalające zadbać o odporność w trakcie ciąży
- stosowanie naturalnych probiotyków- znajdziemy je w produktach kiszonych.
- suplementacja roślinnych preparatów immunostymulujących – np. jeżówka bogata
w kwas kawoilowinowy o działaniu aktywującym układ odpornościowy, przeciwzapalnym, przeciwmiażdżycowym i bakteriostatycznym. Dodatkowo zawiera flawonoidy, pochodne kwercetyny i kemferolu posiadające działanie przeciwzapalne oraz uszczelniające naczynia krwionośne. Jednak przed rozpoczęciem suplementacji konieczna jest konsultacja lekarska. - odpowiednie nawadnianie – ilość spożywanej wody przez kobiety w ciąży powinna wzrosnąć do około 2300 ml/dobę. Woda jest kluczowym składnikiem dla organizmu. Wszystkie procesy metaboliczne zachodzą w środowisku wodnym, a woda jest rozpuszczalnikiem i związkiem aktywnie biorącym w nich udział. Pamiętajmy więc, że codzienna podaż wody w odpowiedniej ilości jest szczególnie istotna do prawidłowego funkcjonowania organizmu kobiety ciężarnej.
- mycie rąk – każdego dnia, w każdym miejscu narażeni jesteśmy na kontakt.
z chorobotwórczymi drobnoustrojami, które są w powietrzu i na różnych powierzchniach. Jak wykazały badania, mycie rąk wodą z mydłem przez 15 sekund redukuje liczbę bakterii o około 90%. Kolejne 15 sekund usuwa całkowicie drobnoustroje, które mogą być przyczyną różnych chorób. - nawilżanie powietrza – wysuszona śluzówka nosa i gardła jest bardziej podatna na zakażenia bakteryjne. Dlatego warto wykorzystać nawilżacz powietrza oraz dbać o odpowiednią klimatyzację pomieszczeń, w których przebywamy (temperatura nie powinna przekraczać 18-20ºC).
- w miarę możliwości ograniczenie kontaktu z osobami chorymi.
- podejmowanie aktywności fizycznej (po wcześniejszej konsultacji z lekarzem prowadzącym czy nie występują przeciwwskazania). Do wyboru jest mnóstwo organizowanych przez doświadczonych instruktorów form ćwiczeń dla ciężarnych – od gimnastyki czy aerobiku w wodzie po jogę, pilates, a nawet taniec brzucha.
- odpowiednia dawka snu i odpoczynku.
Czytaj także: Klinika Leczenia Niepłodności
Jak radzić sobie z przeziębieniem w ciąży?
Wielu lekarstw nie wolno przyjmować w trakcie ciąży, ze względu na zwiększone ryzyko poronienia czy porodu przedwczesnego. Dlatego, jeśli dopadł cię katar, kaszel lub przeziębienie, wypróbuj najpierw domowe sposoby na te dolegliwości, a jeśli nie zadziałają, zwróć się po poradę do lekarza, który zapisze bezpieczne dla dziecka leki.
Jeżeli jednak przykre objawy przeziębienia lub grypy nie mijają po 2-3 dniach, lub też nasilają się, albo gorączka nie spada poniżej 38 stopni pomimo stosowania naturalnych metod walki z chorobą, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Pamiętaj, żeby samemu nie stosować żadnych leków bez recepty.
Co na przeziębienie w ciąży? – ból gardła w ciąży
Jednym z najbardziej rozpowszechnionych sposobów łagodzenia dolegliwości bólowych gardła podczas ciąży jest stosowanie płukanek z wykorzystaniem naparów z ziół takich jak rumianek, szałwia czy tymianek, a także użycie roztworów soli lub sody oczyszczonej. Warto również zwrócić uwagę na naturalne środki, które mogą okazać się pomocne w walce z bólem. Do takich należy zaliczyć miód, który jest znany ze swoich właściwości łagodzących, czosnek – naturalny antybiotyk, cytrynę oraz imbir, które działają przeciwzapalnie i wspomagają układ odpornościowy.
Dodatkowo również sok z malin oraz sok z czarnego bzu, dzięki swoim właściwościom mogą przynieść ulgę w przypadku bólu gardła. Korzystanie z tych naturalnych metod może przyczynić się do złagodzenia nieprzyjemnych objawów bez konieczności sięgania po środki farmakologiczne, co jest szczególnie ważne w czasie ciąży.
Kaszel i katar w ciąży
W celu złagodzenia uporczywego kataru i kaszlu skutecznym rozwiązaniem mogą okazać się inhalacje z dodatkiem naturalnych olejków eterycznych, takich jak olejek eukaliptusowy, sosnowy czy miętowy. Inhalację można przeprowadzić z wykorzystaniem roztworu soli fizjologicznej o stężeniu 0,9% lub przy użyciu wody morskiej. Dzięki tym metodom możliwe jest upłynnienie zgromadzonej w drogach oddechowych wydzieliny, co ułatwia jej późniejsze usunięcie i przyczynia się do odblokowania nosa.
Co na gorączkę w ciąży?
Paracetamol, jest uznawany za najbardziej bezpieczny lek na gorączkę u kobiet w ciąży. Jako środek przeciwgorączkowy pierwszego rzutu, może być stosowany w dowolnym etapie ciąży. Jednakże istotne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania, które nie powinno przekraczać 1000 mg na dobę (co odpowiada dwóm tabletkom).
Dodatkowo leczenie nie powinno być kontynuowane dłużej niż przez okres trzech dni. Ważne jest, aby zawsze pamiętać o zachowaniu ostrożności i konsultować się z lekarzem przed przyjęciem jakiegokolwiek leku, zwłaszcza podczas ciąży, aby uniknąć potencjalnych ryzyk dla zdrowia matki i dziecka.
mgr Marta Głos – położna
Bibliografia:
- Kolanowski W., Jędrzejczyk H.: Żywność i żywienie w specyficznych stanach fizjologicznych. Żywn. Żyw. Zdr., 1999, 8, 204-209.
- Bień A., Grudzińska M., Krzyszycha R.: Dieta kobiety ciężarnej. W: Opieka nad kobietą ciężarną (red. A. Bień). Biblioteka położnej. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2009.
- Curtis G. B.: Twoja ciąża od A do Z. Wydawnictwo Amber, Warszawa 2003.
- Łepecka-Klusek C.: W oczekiwaniu na narodziny dziecka. Neurocentrum, Lublin 1997.
